Manifest, ondertekend door Werner Vogels, Ali Niknam, Maxim Februari, Alexander Rinnooy Kan en anderen: Het kan niet langer zo doorgaan met de ict-incompetentie van de overheid
De ict-infrastructuur van de Nederlandse overheid is als een oud, vervallen huis. De bedrading is kapot en de leidingen lekken. Het tocht en het kraakt. De fundamenten moeten worden gerenoveerd, maar niemand durft die meer aan te raken uit angst dat alles in elkaar stort. Daardoor blijven we bezig met dure reparaties uitvoeren, wordt het systeem steeds onbetrouwbaarder, en blijft nieuw beleid op de plank liggen.
De gevolgen voor onze maatschappij zijn immens. Zo vraagt de politiek al jaren om een rechtvaardige box-3-belasting, maar lukt het de Belastingdienst niet om dat technisch klaar te spelen. „Snelheid is geboden”, schreef NRC eerder, „want niets doen kost 400 miljoen euro per jaar.”
Diezelfde Belastingdienst is bang dat zij binnen enkele jaren niet meer in staat zal zijn om de meest cruciale belastingen te innen. Dat zou betekenen dat we een derde van onze jaarlijkse belastinginkomsten mislopen. Kosten: het krankzinnige bedrag van 100 miljard per jaar.
Maar de gevolgen van de incompetentie op het gebied van ict gaan verder dan alleen de Belastingdienst. Zo laat de lancering van de Omgevingswet door slecht ict-management al bijna 10 jaar op zich wachten, terwijl het budget al met 1,1 miljard euro is overschreden. Ook het project rondom de digitalisering van de persoonsgebonden budgetten, dat in eerste instantie gratis zou worden neergezet door zorgverzekeraars, kostte al bijna 100 miljoen en is vijf jaar over datum. Bij Defensie liep het ict-project Speer dusdanige vertraging op, dat de totale kosten het miljard ruimschoots overschreden.
Bijzaak
Deze problemen zijn slechts het begin van de ellende die ons staat te wachten als we de huidige koers doorzetten. Al véél te lang wordt digitale infrastructuur door bestuurders behandeld als een bijzaak. Ook wordt ict-talent bij de overheid ondermaats gewaardeerd, met als gevolg dat de personeelstekorten oplopen. Bij gebrek aan interne kennis lukt het niet om fatsoenlijke aanbestedingen te schrijven, waardoor grijpgrage private partijen en consultancies weglopen met honderden miljoenen aan belastinggeld. En áls er dan wordt besloten om intern iets te bouwen, denken beleidsmakers nauwelijks na over de technische implementatie. Programmeurs worden vervolgens geconfronteerd met onuitvoerbare of extreem onpraktische plannen, zonder dat ze nog bij kunnen sturen.
Dit kan niet langer zo doorgaan. De politiek moet het digitale functioneren van de overheid gaan zien als een cruciale zaak, en het roer radicaal omgooien voordat het schip is gezonken. Ict moet hoog op de agenda staan bij de komende formatie. Wij doen alvast een voorzet met een aantal beleidsvoorstellen.
De beleidsvoorstellen kun je lezen op https://lnkd.in/ebQVndTG